Kritisch denken
Kritisch Denken
Kritisch denken wordt gezien als een doel van onderwijs om de autonomie van studenten te bevorderen en ook hun burgerschap. Er is geen consensus over de definitie van kritisch denken. Verschillen definities leiden tot verschillende pedagogische-didactische aanpakken. Er is, bijvoorbeeld, een stroming van onderzoekers die benadrukken dat het hart van kritisch denken ligt in “argumenten kunnen evalueren”. Een andere stroming definieert kritisch denken als het onderzoeken van hoe “dingen” in elkaar zitten en zodoende kennis opdoen. Andere punten van discussie die meer gericht zijn op de didactiek of het onderscheidende karakter van kritisch denken zijn of kritisch denken een algemene vaardigheid is of domein specifieke (kan kritisch denken vakoverstijgend worden geoefend of alleen binnen een vak?), en hoe kritisch denken zich verhoudt tot andere vormen van denken. Kortom, over de definitie, doelen en pedagogisch-didactische aanpak van kritisch denken zijn discussies.
Waar burgerschap en kritisch denken elkaar raken is wanneer vraagstukken worden behandeld die maatschappelijk relevant zijn. In burgerschap is het vanzelfsprekend om onderwerpen te behandelen die maatschappelijk controversieel zijn, zoals religieuze overtuigingen of diversiteit. Ook is er veel aandacht voor fake news. Dat is zeker relevant.
Kritisch denken wordt gezien als een doel van onderwijs om de autonomie van studenten te bevorderen en ook hun burgerschap. Er is geen consensus over de definitie van kritisch denken. Verschillen definities leiden tot verschillende pedagogische-didactische aanpakken. Er is, bijvoorbeeld, een stroming van onderzoekers die benadrukken dat het hart van kritisch denken ligt in “argumenten kunnen evalueren”. Een andere stroming definieert kritisch denken als het onderzoeken van hoe “dingen” in elkaar zitten en zodoende kennis opdoen. Andere punten van discussie die meer gericht zijn op de didactiek of het onderscheidende karakter van kritisch denken zijn of kritisch denken een algemene vaardigheid is of domein specifieke (kan kritisch denken vakoverstijgend worden geoefend of alleen binnen een vak?), en hoe kritisch denken zich verhoudt tot andere vormen van denken. Kortom, over de definitie, doelen en pedagogisch-didactische aanpak van kritisch denken zijn discussies.
Waar burgerschap en kritisch denken elkaar raken is wanneer vraagstukken worden behandeld die maatschappelijk relevant zijn. In burgerschap is het vanzelfsprekend om onderwerpen te behandelen die maatschappelijk controversieel zijn, zoals religieuze overtuigingen of diversiteit. Ook is er veel aandacht voor fake news. Dat is zeker relevant.
Argumentatie
In de werkplaats laten we docenten nadenken over verschillende definities en aspecten van kritisch denken met als doel om kritisch over kritisch denken na te denken.
Een vorm van kritisch denken is gericht op argumentatie en logica. Het schrijven en lezen van betogen, deze kunnen interpreteren, analyseren en evalueren. Volgens ons is dit een vorm, niet de vorm maar wel een heel belangrijke vorm. Door het leren ordenen van gedachten en leren redeneren kunnen we ons goed uitdrukken, wat van grote invloed is op bijvoorbeeld de communicatie binnen burgerschap. Argumenteren gaat over standpunten formuleren en dit onderbouwen met redenen of weerleggen met bezwaren. Argumenten en standpunten kunnen op verschillende manieren samenhangen. Kennis van deze soorten argumentatie is ook belangrijk om argumenten van anderen te kunnen herkennen en er goed op te kunnen reageren, zodat je je goed kunt verwoorden en een inhoudelijk dialoog of discussie kunt voeren.
Een belangrijk doel van onderwijs is om helder te leren denken. Er zijn verschillende manieren om dit te doen en we willen graag onderzoeken hoe dit kan en welke manieren goed zijn.
Kritisch denken als rode draad in je opleiding, hoe doe je dat?
Kritisch denken is een belangrijke uitkomst van goed beroepsonderwijs. Niet enkel als burger of in een bepaalde beroepscontext, maar beter is het om het als rode draad van je...
Uitgave: Kritisch denken verschillend benaderd. Stromingen, didactiek en lesvoorbeelden
In dit boekje geven we handvatten hoe je verschillend naar kritisch denken kan kijken. Deze uitgave moet docenten helpen kritisch denken beter te begrijpen en wetenschappelijke...
Uitgave: blauwdruk voor ontwerpen van formatieve taken kritische verantwoordelijkheid
Deze blauwdruk helpt om eigen toetstaken te ontwikkelen. In dit boekje geven we handvatten hoe je middels formatieve toetstaken zicht kunt krijgen op de ontwikkeling van kritisch...
Uitgave: met formatieve taken zicht krijgen op kritisch burgerschap
In dit boekje geven we handvatten hoe je middels formatieve toetstaken zicht kunt krijgen op de ontwikkeling van kritisch burgerschap bij studenten in het mbo. Op basis van de...
Interview met Michiel Waltman: “Ze waren enorm gedreven om mbo-studenten serieus te nemen en ze een stem te geven.”
In aanloop naar de conferentie Kritisch burgerschapsonderwijs in het mbo op 23 januari 2023 delen we elke maand een interview met iemand van de onderzoekswerkplaats. Aan het...
Artikel: “Learning to question the status quo” online
In het tijdschrift Journal of Vocational Education & Training is een artikel van de werkplaats gepubliceerd. Anouk Zuurmond, Laurence Guérin, Piet van der Ploeg en Daan van...